Widoki Polski

Muzeum – Zakopane

Dawno, dawno temu, gdy nikt nie słyszał jeszcze o dyskotekach na Krupówkach i Adamie Małyszu skaczącym na Wielkiej Krokwi, Zakopane było niewielką miejscowością, zamieszkiwaną przez górali, ubogich rolników i pracowników przemysłu- hut i tartaków. W drugiej połowie XIX wieku walory tego miejsca zaczęli odkrywać pierwsi zakopiańscy elitarni ,,turyści”. Inteligencja upatrywała w górskim mikroklimacie nadziei na poprawę wątłego zdrowia, a góralskie przywiązanie do tradycji traktowała jako inspirację do debat o definicji i stanie polskiej kultury.

Zakopane stopniowo stawało się miejscem, w którym warto było bywać, a w ,,plejadzie gwiazd” przewijającej się przez miasteczko malarze mieszali się z poetami, politycy z muzykami, a gdzieniegdzie pojawiały się też lokalne podhalańskie osobistości. Zakopane rozrastało się, gości przybywało, a niektórzy z nich decydowali się wybudować posiadłości z widokiem na tatrzańskie szczyty. Wtedy właśnie narodził się styl zakopiański, zwany również witkiewiczowskim- od nazwiska jego twórcy, Stanisława Witkiewicza. Witkacy obserwował powstawanie nowych willi oraz pensjonatów i obawiał się, że Zakopane stanie się kalką szwajcarskich kurortów, co w jego opinii zagrażało wyjątkowemu charakterowi miejsca. Zaczął więc propagować w architekturze, wystroju wnętrz i wzornictwie styl nawiązujący do tradycji Podhala. Pewnie każdy z Was ma jakieś wyobrażenie o tym, jak wygląda coś ,,typowo zakopiańskiego”, warto jednak bliżej poznać zamysł Witkiewicza.

Czym jest styl zakopiański?

Najlepiej dowiedzieć się tego u źródła, a więc w Muzeum Stylu Zakopiańskiego w Zakopanem. Warto zacząć wcale nie od słynnej willi Koliby, głównej siedziby muzeum, ale od wystawy ,,Inspiracje” udostępnionej od niedawna w siedzibie muzeum przy Drodze do Rojów. W zabytkowej chłopskiej chacie z ok. 1830 roku pokazano jak mieszkał zamożny i ambitny podhalański chłop.

To tu dowiecie się, że tradycyjna chłopska chata składała się z dwóch izb- czarnej i białej oraz sieni, natomiast niektóre biedniejsze chałupy miały tylko jedną, czarną izbę. Skąd nazwy pomieszczeń?

Biała izba była miejsce ,,odświętnym”, ze stołem i ładnymi naczyniami, z których korzystano jedynie w wyjątkowych okolicznościach.

To w czarnej, okopconej od pieca, izbie wiodło się zwyczajne codzienne życie- głównie ze względu na ciepło bijące od znajdującego się w niej pieca.

Każda z izb charakteryzowała się odmiennym wyposażeniem i rozróżnieniem na przedmioty funkcjonalne i typowo ozdobne.